Gisteren is in Washington de rechtszaak begonnen tussen Meta en de Amerikaanse markttoezichthouder FTC. Met mogelijk ingrijpende gevolgen. De vraag die centraal staat: heeft Meta misbruik gemaakt van zijn machtspositie door ‘gevaarlijke’ concurrenten op te kopen. Concurrenten die het voortbestaan van Facebook mogelijk in gevaar konden brengen…

Amerikaanse markttoezichthouder spant rechtszaak aan

In 2012 kocht Meta (toen nog onder de naam Facebook) Instagram voor 1 miljard dollar. Vervolgens werd in 2014 ook Whatsapp ingelijfd, voor maar liefst 19 miljard dollar.

Beide acquisities werden destijds goedgekeurd door de Amerikaanse markttoezichthouder Federal Trade Commission (FTC). De FTC heeft onder meer als taak om het mededingingsrecht te handhaven om zo oneerlijke concurrentie te voorkomen.

Nu spant diezelfde FTC een rechtszaak aan tegen Meta.

Waarom?

Het draait allemaal om de vraag of de overnames slechts een verrijking waren voor Meta of dat er sprake is geweest van doelbewuste uitschakeling van concurrentie.

Concurrentie geëlimineerd?!

Hoewel de FTC de overnames in 2012 en 2014 niet als problematisch zag, zijn er sindsdien e-mails opgedoken die een ander beeld schetsen.

Meta zou de bedrijven namelijk hebben opgekocht om de concurrentie doelbewust uit te schakelen. Zo schreef eigenaar en oprichter van Meta, Mark Zuckerberg in 2008 in een interne mail: “Je kan beter kopen dan concurreren.”

Daarnaast betaalde Meta veel te veel voor zowel Whatsapp als Instagram. Zo kon Meta de eigen positie als marktleider te verstevigen.

Ook heeft hij gesproken over de bedreigingen van Instagram voor zijn bedrijf en over het neutraliseren van een concurrerende app door deze over te nemen. Hij zou tevens bang zijn geweest dat berichtenapp WhatsApp zou uitgroeien tot een sociaal netwerk.

Met deze rechtszaak wil de FTC een einde maken aan de monopoliepositie van Meta. De markttoezichthouder wil proberen om Meta te dwingen het bedrijf te herstructureren of om Instagram en WhatsApp te verkopen.

Overigens meent Mark Zuckerberg dat er met apps als TikTok, X en LinkedIn nog meer dan voldoende concurrentie is. Hij vindt het dan ook absurd dat de FTC de overnames nu alsnog afkeurt. Ook geeft Zuckerberg aan dat Whatsapp en Instagram zo groot en succesvol zijn geworden, doordat ze zijn overgenomen en nu bij Meta horen.

Heeft de rechtszaak kans van slagen?

Allereerst loopt deze zaak al langer dan sinds gisteren. Vier jaar geleden heeft de FTC al geprobeerd de zaak aanhangig te maken. In 2021 mislukte dit, omdat de rechter meende dat de FTC onvoldoende duidelijk maakte dat Facebook toentertijd een machtspositie had. Later is het toch gelukt een rechter te overtuigen, waardoor deze zaak alsnog gestart is.

Het wordt een lastige zaak voor de rechter.

Hoe kun je na zoveel jaar nog bewijzen of Meta zijn positie misbruikt heeft om concurrentie uit te schakelen door ze op te kopen?

Hoe kun je bewijzen dat Instagram en WhatsApp ook zonder de aankoop van Meta waren uitgegroeid tot concurrenten die mogelijk tot de ondergang van Facebook hadden kunnen leiden?

Belangrijk uitgangspunt wordt in ieder geval de vraag hoe de markt waarin Meta opereert gedefinieerd wordt. Worden alle sociale netwerken (waaronder ook TikTok, X en YouTube vallen) meegenomen? Dan is er mogelijk voldoende concurrentie en wordt het bewijzen van een monopoliepositie lastiger.

Wordt er enkel gekeken naar de markt waarin vrienden en familie online contact met elkaar hebben? Dan wordt het een heel ander verhaal en maakt de FTC een grotere kans om gelijk te krijgen.

Hoe nu verder?

De gisteren gestarte zaak zal naar verwachting meerdere weken duren. Vermoedelijk zal Mark Zuckerberg moeten getuigen in deze zaak om duiding te geven aan de interne mails die boven water zijn gekomen.

Als de FTC kan bewijzen dat Meta inderdaad haar machtspositie heeft misbruikt om concurrenten op te kopen, dan leidt dit niet automatisch tot de verkoop van WhatsApp en Instagram. De FTC zal in een tweede zaak namelijk moeten bewijzen dat maatregelen (zoals de verkoop van beide apps) noodzakelijk zijn om de concurrentie te herstellen. Wordt vervolgd dus…

Blijf op de hoogte!

Zeker weten dat u niks mist? Abonneert u zich dan op onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang onze blogs automatisch in uw mailbox.